مدرنیزاسیون نه تنها در ایران بلكه در اكثر جوامع درحال توسعه در دنیا دارای ابعاد و سویه‌های مختلفی بوده است. به این معنا كه جوامع انسانی معاصر از طرق مختلف و متفاوتی سعی بر مدرن كردن و نوسازی خود داشته‌اند. این راه‌ها گاه از طریق روشنفكران یك جامعه، یا یك دولت مقتدر، مدارس و نظام آموزشی، صنعت و كارخانه‌ها و... انجام می‌گیرد.
نشست بیست و پنجم از سلسله نشست‌های وضعیت تفکر در ایران معاصر به استفاده و سوءاستفاده از تاریخ علم در جریان های فکری معاصر ایران اختصاص دارد.
در کتاب‌ها و مقالات و سخنرانی‌ها، از تاریخ علم در دوره اسلامی و ایرانی سخن زیاد گفته می‌شود؛ اما هدف از این مباحث، شناخت تاریخ علم در آن دوران نیست. هدف صرفا افتخار کردن و خود را بزرگ جلوه دادن است. در مجموع، هدف از چنین بازخوانی‌هایی یا افتخار کردن است و یا اینکه بگویند در نهایت این دین بود که منجر به افول علم در جامعه‌ی ما شد!
از همان زمان که تاریخ علم، در دل فلسفه روشنگری قرن هجدهم، به عنوان یک رشتۀ مستقل علمی پا به جهان نهاد، مورخان و فیلسوفان علم همواره به علم دوران اسلامی، یا دست‌کم به بخشهایی از آن، توجه کرده‌اند.
چگونه ممکن است وسوسه نشویم تا چنین اموری را که به‌سادگی قابل شناسایی هستند، با اشخاص، عناوین و نهادها توصیف کنیم؟ در واقع همین تمایل است که بر بخش اعظمی از نوشته‌های تاریخی حکمفرماست و خود را با نامهای گوناگونی نشان می‌دهد: تاریخ ایده‌ها، تاریخ اجتماعی علم و غیره. با این حال، اگر با چنین توصیف تجربی ساده‌ای راضی نشویم، تحدید و تعیین جایگاه سنت ساده نیست.
تاریخ علم در تمامی شکلها و گرایش‌های تخصصی‌اش، هیچ‌گاه به اندازه قرن بیستم و مخصوصا نیمه دوم این قرن، شکوفا نشده بود. این شکوفایی بی‌سابقه در هر کجا نمایان است: در زمینه‌های علمی جدیدی که جزو حیطه تاریخ علم قرار گرفته‌اند، در تعداد آثار ارزشمندی که منتشر شده‌اند، در تعداد سمتهای آموزشی و پژوهشی که ایجاد شده‌اند، در تعداد مؤسساتی که بنیان نهاده شده‌اند، در تعداد مجلاتی که تأسیس شده‌اند و در تعداد مجموعه‌هایی که به چاپ رسیده‌اند و امثالهم.
در آثار بطلمیوس، نگاشت استرئوگرافیک هست، اما او این نگاشت را به صورت ریاضی بررسی نکرده است. در حالی که در قرنهای دهم و یازدهم، یعنی در دورانی به نسبت متأخر در ریاضیات اسلامی، ریاضی‌دانان بررسی ریاضی‌نگاشت‌ها را آغاز کرده بودند.
رشدی راشد ریاضیدان و تاریخ‌نگار ریاضیات، در ۱۹۳۶ در قاهره به دنیا آمد. به تحصیل فلسفه پرداخت و در تاریخ فلسفه ریاضیات، درجه دکتری گرفت و تا به حال آثار متعددی در زمینه علم و فلسفه علم، به‌ویژه تاریخ علم در میان مسلمانان نوشته است. او در این حوزه تا حدی از نقش ایرانیان در پیشرفت علوم ریاضی می‌گوید و نشان می‌دهد که علم نه از یونان شروع می‌شود و نه غربیان پیشگامان همه عرصه‌ها بوده‌اند.
استاد تاریخ علم دانشگاه تهران با بیان این که اگر تاریخ نباشد، سرنخ چیزها گم می‌شود، تاکید کرد: نگاه ما به تاریخ، باید متحول شود. تاریخی که در حال حاضر وجود دارد، مفاهیم را پیگیری می‌کند و به این معتقد نیست که ما چند دانشمند بزرگ داشته‌ایم، به این معتقد است که تمام این دانشمندان در کنار هم در شکل‌گیری مفهومی به نام علم، با یکدیگر مشارکت کرده‌اند و علم امروزی را تشکیل داده‌اند؛ «تاریخ» علمی است که باید خوانده و فهمیده شود.
کاربر جدید هستید؟ ثبت نام در تارنما
کلمه عبور خود را فراموش کرده اید؟ بازیابی رمز عبور
کد تایید به شماره همراه شما ارسال گردید
ارسال مجدد کد
زمان با قیمانده تا فعال شدن ارسال مجدد کد.:
قبلا در تارنما ثبت نام کرده اید؟ وارد شوید
فشردن دکمه ثبت نام به معنی پذیرفتن کلیه قوانین و مقررات تارنما می باشد
کد تایید را وارد نمایید